Πώς αλλάζει ο άνθρωπος μέσα από την ψυχοθεραπεία;

H ψυχοθεραπεία είναι μία μακροχρόνια διαδικασία, στα πλαίσια της οποίας ένας ενήλικας απευθύνεται σε έναν ψυχολόγο για να τον βοηθήσει να διαχειριστεί έντονα και ιδιαίτερα ενοχλητικά συμπτώματα που τον ταλαιπωρούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ορισμένα από τα πιο συνήθη συμπτώματα είναι:

[if !supportLists]· o[endif]ι κρίσεις πανικού

[if !supportLists]· το έντονο άγχος

[if !supportLists]· τα ψυχοσωματικά ενοχλήματα, ταχυκαρδίες, δυσκολίες στον ύπνο, αναπνευστικά προβλήματα

[if !supportLists]· οι φοβίες

[if !supportLists]· η κατάθλιψη

[if !supportLists]· οι καταναγκαστικές σκέψεις και συμπεριφορές

[if !supportLists]· η δυσκολία στη σύναψη υγιών συναισθηματικών δεσμών και ικανοποιητικών ερωτικών σχέσεων

[if !supportLists]· οι διαταραγμένες σχέσεις μέσα στην οικογένεια

[if !supportLists]· η ύπαρξη βίας ή συνεχούς διαμάχης στο ζευγάρι

[if !supportLists]· οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, όπως η υπερφαγία, η βουλιμία, η νευρική ανορεξία, προκλητός εμετός κ.α.

[if !supportLists]· η δυσκολία στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου,

[if !supportLists]· η αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την εργασία κ.α.

Ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν εσφαλμένα ότι η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο συνάδει με την ύπαρξη προσωπικής αδυναμίας και με μία αίσθηση μη φυσιολογικότητας. Αυτό που αποδεικνύεται όμως στην πραγματικότητα είναι ότι το να κάνει κανείς ψυχοθεραπεία δεν είναι ένδειξη κάποιας διαταραχής αλλά το πρώτο δείγμα ψυχικής υγείας.

Τι είναι όμως αυτό που τελικά καθορίζει την αποτελεσματικότητα μίας ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας;

Ποιοι είναι οι παράγοντες που συνδράμουν προς «μία θετική αλλαγή» στη ζωή του ανθρώπου που αναζητάει ψυχολογική υποστήριξη;

Οι παράγοντες που καθορίζουν την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας είναι οι εξής:

Η επιστημονική κατάρτιση του ψυχολόγου. Οι επιστήμονες ψυχικής υγείας είναι εκπαιδευμένοι να «ακούν» τον άλλο δίχως να διακόπτουν, δίχως να κρίνουν και δίχως να κουβαλούν περιοριστικές απόψεις ως προς το τι είναι ή δεν είναι φυσιολογικό. Ταυτόχρονα ο ψυχολόγος, μέσα από συγκεκριμένες τεχνικές που εφαρμόζει "μαθαίνει" στον θεραπευόμενο να κατανοεί καλύτερα τον εαυτό του και τα συμπτώματα από τα οποία υποφέρει και να ανακαλύπτει καινούριες οπτικές για την αντιμετώπιση των θεμάτων που τον απασχολούν. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ο θεραπευόμενος εξερευνά νέες πτυχές της προσωπικότητάς του, μαθαίνει να αναγνωρίζει τις προσωπικές του ανάγκες και να τις σέβεται, δίχως να διαταράσσει τις σχέσεις του με τους άλλους.

Η θεραπευτική σχέση του ψυχολόγου με τον θεραπευόμενο. Στα πλαίσια της συνεργασίας με έναν ψυχολόγο αναπτύσσεται μία σχέση που χαρακτηρίζεται από απόλυτη εχεμύθεια, υποστηρικτική διάθεση και εμπιστοσύνη. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, ο θεραπευόμενος νιώθει ασφαλής να μοιραστεί τα παράπονά του, τη στεναχώρια του, τη λύπη του και οποιαδήποτε επώδυνη πληροφορία ή συναίσθημα τον ταλαιπωρεί. Ωστόσο η δημιουργία μίας καλής θεραπευτικής σχέσης δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά το μέσο για την επίτευξη ενός θεραπευτικού στόχου (ο οποίος ορίζεται και ως το «αίτημα» της ψυχοθεραπείας). Αυτό συνεπάγεται ότι η ανακούφιση που βιώνει ο θεραπευόμενος στα πλαίσια των συνεδριών είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από αντίστοιχες αλλαγές στην καθημερινότητα και το άμεσο περιβάλλον του θεραπευόμενου.

Η αποφασιστικότητα και η υπομονή του θεραπευόμενου για αλλαγή. Ο ψυχολόγος δεν παίρνει σχεδόν ποτέ αποφάσεις για τη ζωή του θεραπευόμενου. Αντίθετα, «καθοδηγεί» τον θεραπευόμενο να κατανοήσει ποιος είναι ο δικός του ρόλος σε αυτό που του συμβαίνει, πώς δηλαδή συμβάλλει ο ίδιος σε όσα τον ταλαιπωρούν. Παράλληλα, ο ψυχολόγος ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να κατανοήσει το ρόλο του στη δημιουργία των καταστάσεων που δυσκολεύουν τη ζωή του και να συνειδητοποιήσει ότι μόνο αυτός έχει τη δύναμη να τις αλλάξει, αναλαμβάνοντας έτσι την ευθύνη της ζωής του.